زیبوکو
🜍 شمش نقره ۱ اونسی ZIBOKO – آذر
از کالکشن دوازده‌ماهه شاهنامهٔ زیبوکو
۱. روایت تاریخی و نگاره
نگارهٔ این شمش یکی از لطیف‌ترین و چشم‌نوازترین آثار نگارگری ایرانی است: صحنه‌ای از داستان بیژن و منیژه — روایتی از عشق ممنوعه، گذر از بند، و نیروی بخشایش در شاهنامه فردوسی.
در این تصویر، بیژن در میان باغی پر از شکوفه و رنگ نشسته است. منیژه، در جامه‌ای زرین، با فروتنی و عشق در برابر او زانو زده و در پس‌زمینه، اسب سیاه بیژن و درختان شکوفه‌دار تصویر شده‌اند. رنگ‌بندی لطیف و بهاری — بنفش، سبز زمردی، زرد طلایی و صورتی شکوفه‌ای — نشانه‌ی اوج هماهنگی و تکنیک در نگارگری صفوی است. این نگاره متعلق به نسخه‌ای از شاهنامه شاه‌طهماسبی (کارگاه سلطنتی تبریز، حدود ۱۵۲۵–۱۵۴۰ میلادی) است و در حال حاضر در مجموعهٔ موزهٔ متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود. رنگ‌ها با مرکب، طلا و لاجورد طبیعی ساخته شده‌اند و در برخی نواحی از گرد نقره نیز بهره گرفته شده است — جلوه‌ای که درخشندگی فلز را در دل رنگ‌های لطیف حفظ می‌کند.
۲. جایگاه در کالکشن دوازده‌ماهه شاهنامهٔ زیبوکو
شمش آذر به داستان «بیژن و منیژه» اختصاص دارد — روایت آتشی که در دل زمستان روشن می‌شود. بیژن در بند تاریکی است، اما عشق منیژه او را نجات می‌دهد. این داستان، استعاره‌ای از روح انسان در جست‌وجوی رهایی است؛ در آذر، ماهِ آتش و بینش، زیبوکو از این عشق به‌عنوان نماد شعله‌ای یاد می‌کند که از درون نقره می‌تابد.
۳. فلسفهٔ ماه آذر
آذر برابر با برج قوس (Sagittarius) است — نماد آتش درونی، جست‌وجو، فلسفه و رهایی. متولدان آذر روح‌هایی جوینده و الهام‌بخش‌اند. آنان میان عقل و احساس، راهی از نور می‌جویند. در شاهنامه نیز، بیژن و منیژه نماد همین جست‌وجوی درونی‌اند؛ بیژن پهلوانی خردمند و شجاع و منیژه بانویی است که عشق را بر قدرت پدر ترجیح می‌دهد. آذر، ماهی است که در آن آتشِ شناخت شعله‌ور می‌شود؛ آتشی که نه می‌سوزاند، بلکه راه را روشن می‌کند.
۴. ارتباط نقره با ماه آذر
نقره، فلز نور و انعکاس است. در فلسفهٔ زیبوکو، نقره آینهٔ حقیقت است — چنان‌که عشق منیژه، آینه‌ای برای شناخت درون بیژن شد. در عنصرشناسی ایرانی، آذر با آتش پیوند دارد، اما هر آتش برای درخشش، به بازتابی نیاز دارد. آن بازتاب، نقره است. در شمش آذر، این تقابلِ آتش و نقره یادآور هماهنگی میان شور و خرد است؛ توازنی که زیبوکو آن را «زیباییِ هوشمندانه» می‌نامد.
۵. معنا در جهان زیبوکو
شمش آذر، داستان عشق آگاهانه است — عشقی که از درون آتش زاده می‌شود، اما با خرد و صبر دوام می‌یابد. این شمش یادآور آن است که هر شعله‌ای اگر در دل نقره بتابد، به نور بدل می‌شود نه به خاکستر.
«زیبوکو، آتش را آینه می‌کند؛ تا عشق، راهِ خرد را بیابد.»
۶. مشخصات فنی
- وزن: ۳۱٫۱ گرم (۱ oz)
- عیار: ۹۹۹٫۹ نقره خالص
- طرح: دیدار بیژن و منیژه پس از رهایی از چاه
- دوره تاریخی الهام: شاهنامه شاه‌طهماسبی، تبریز (۱۵۲۵–۱۵۴۰ میلادی)
- عنصر نمادین: آتش و نور
- نماد زودیاک: ♐ Sagittarius – قوس
- محور فلسفی: عشق آگاهانه، رهایی، بینش
۷. شعار ویژه ماه آذر
زیبوکو – آذر: آتش در نقره، عشق در خرد.
«زیبوکو، زیرکی و زیبایی.»
نظر خود را بنویسید