شمش نقره یک انسی زیبوکو - بهمن

۱. روایت تاریخی و نگاره

نگاره‌ی شمش نقره‌ی بهمن، صحنه‌ای از «تسخیر دژ بهمن» را به تصویر می‌کشد — روایتی از فرمانروایی خرد بر تاریکی و قانون بر بی‌نظمی. در این واقعه‌ی شگفت، کی‌خسرو، فرزند سیاوش، با یاری ایزدان و پهلوانان ایران، دژی جادویی را که در دست دیوان و جادوان بود، فتح می‌کند.

در تصویر، کی‌خسرو در پیش‌زمینه با تاجی زرین ایستاده است؛ دیوان در حال فرارند و از بالای دژ، شعله‌های نقره‌ایِ سپیده سر برمی‌آورند. دیوارهای قلعه با کاشی‌کاری لاجورد و طلا تزئین شده‌اند، و در پس‌زمینه، کوه‌های روشن زاگرس دیده می‌شوند — نمادِ صعود انسان از جهل به دانایی.

این اثر از نسخه‌ی شاهنامه‌ی شاه‌طهماسبی (کارگاه سلطنتی تبریز، حدود ۱۵۲۵–۱۵۳۵ میلادی) الهام گرفته و نسخه‌ی اصلی در موزه‌ی دیوید کالکشن کپنهاگ نگهداری می‌شود (Inv. 31/1988). رنگ‌های طلا، لاجورد و نقره در آن با هماهنگی خیره‌کننده‌ای در خدمت مفهوم «روشنایی از دل نظم» کار شده‌اند.

۲. جایگاه در کالکشن دوازده‌ماهه شاهنامهٔ زیبوکو

شمش نقره‌ی بهمن، یازدهمین اثر از کالکشن دوازده‌ماهه‌ی شاهنامه‌ی زیبوکو است. این ماه در این مجموعه، نماد پیروزی خرد و ایمان است بر آشوب و تاریکی. همان‌گونه که دژ بهمن با سلاح جنگ گشوده نشد، بلکه با تدبیر و عدالت فرو ریخت، نقره‌ی بهمن نیز یادآور نیروی آرامِ نظم است.

در فلسفه‌ی برند زیبوکو، این دژ، استعاره‌ای از ذهن انسان است — دژی که اگر به روشنایی خرد سپرده شود، از درون تسخیر می‌گردد نه از بیرون.

۳. فلسفه‌ی ماه بهمن

بهمن برابر با برج دلو (Aquarius) است — نماد خرد، نظم، و خیر جمعی. متولدان این ماه اندیشمند، آرام، و قانون‌مدارند؛ جهان را از زاویه‌ی نظم و دانایی می‌بینند.

در شاهنامه نیز، بهمن‌ماه فصل بازسازی است؛ پس از نبردها، زمانِ بازگشتِ نظم و آرامش است. کی‌خسرو در این روایت نماد انسانِ متعالی است که با عقلِ روشن، دژِ تاریکی را به فروتنی و درایت تسخیر می‌کند.

۴. ارتباط نقره با ماه بهمن

نقره، فلز روشن‌بینی است؛ بازتاب‌دهنده‌ی نور در سکوت. در فلسفه‌ی عناصر، بهمن با «هوا» و «بینش» پیوند دارد، و نقره، آینه‌ی این بینش در جهان مادی است.

شمش نقره‌ی بهمن زیبوکو، نماد عقلِ آرام و قدرتِ خاموش است — همان درخششی که بی‌صداست، اما ماندگار.

۵. معنا در جهان زیبوکو

در جهان زیبوکو، هر شمش نقره تفسیر هنری از یک فضیلت انسانی است. شمش بهمن، تمثیلِ دانایی، نظم و پیروزی از درون است. فتح دژ بهمن در شاهنامه، استعاره‌ای از تسخیر خویشتن است: اینکه بزرگ‌ترین پیروزی، بر نفس خویش است.

«زیبوکو، دژ بهمن را در نقره می‌تراشد؛ تا خرد، بر تاریکی چیره شود.»

۶. مشخصات فنی

• وزن: ۳۱٫۱ گرم (۱ oz)
• عیار: ۹۹۹٫۹ نقره خالص
• طرح: تسخیر دژ بهمن
• شخصیت محوری: کی‌خسرو
• دوره تاریخی الهام: صفوی، تبریز (شاهنامهٔ شاه‌طهماسبی، ۱۵۲۵–۱۵۳۵ میلادی)
• محل نگهداری نسخهٔ اصلی: موزهٔ دیوید کالکشن، کپنهاگ (Inv. 31/1988)
• مواد به‌کاررفته: رنگ پوشان، مرکب، طلا و نقره بر کاغذ
• عنصر نمادین: هوا و خرد
• نماد زودیاک: ♒ Aquarius – دلو
• محور فلسفی: نظم، روشنایی در سکوت، پیروزی درون

۷. شعار ویژه ماه بهمن

زیبوکو – بهمن: دژ خرد، در نقره‌ی آرام.
«زیبوکو، زیرکی و زیبایی.»